Olası bir ateşkes sonrasında bile Gazze pek yaşanılabilir olmayacak
7 Ekim’den Beri Oluşan Hasar Ne Boyutta?
Geçtiğimiz temmuz ayı itibariyle yaklaşık 40.000 kişinin hayatını kaybettiği 10.000 cesedin de enkaz altında çıkarılmayı beklediği düşünülürse savaş halihazırda 50.000’den fazla kişiyi hayattan kopardı. Yaklaşık 90.000 yaralı ve 2.000.000 yerinden edilen insan kıtlıkla ve çökmüş sağlık sistemiyle de mücadele etmek zorunda. Savaş öncesi Gazze’de var olan yapıların yarısından fazlası ya zarar görmüş ya da yok edilmiş durumda. Moloz kaldırılma işlemlerinin bile yıllarca sürmesi bekleniyor.
Sayılardan Ne Kadar Eminiz?
Savaşın doğası gereği hasarın boyutları konusunda araştırma yapmak zor olduğundan farklı araştırmalar farklı sonuçlara ulaşıyor. Yine de ihtiyatlı hesaplamalar bile kayıpların devasa boyutlarda olduğunu gösteriyor. Birleşik Krallık’ın en prestijli tıp dergilerinden The Lancet’te yayımlanan bir makaleye göre savaşın yol açtığı dolaylı ölümler de hesaba katıldığında 186.000’den fazla Gazzelinin öldüğü varsayılabilir. Bu Gazze’de savaş öncesinde yaşayan insanların yaklaşık %8’ine karşılık geliyor.
Savaş Bittiğinde Karşılaşacağımız Muhtemel Tablo
Gazze’de bir çevre felaketi göreceğimiz apaçık ortada. Gazze’nin toprağı, suyu ve havası savaş başladığından beri kimyasallarla zehirlenmiş durumda. Örneğin Asbest sabit konumdayken zarar vermese de moloz haline geçince harekete geçtiğinden ölümcül oluyor. Asbestin etkileri kısa vadede gözükmese de uzun yıllar sonra soluyanlarda çeşitli ölümcül hastalıklara yol açıyor. Dahası normalde zehirli olmayan maddelerin moloz halinde birbirine karışınca kimyasal tepkimeye girmesi de insan sağlığı için tehdit oluşturuyor.
Savaş Bittiğinde Karşılaşacağımız Muhtemel Tablo
Gazze’nin nüfus yoğunluğunun fazla olması da bu kimyasalların etkisini arttırıyor. Yeryüzündeki en yoğun yerlerden biri olan Gazze Şeridi küçük olmasına rağmen içinde çok sayıda insan yaşıyor. İsrail ordusu 2. Dünya Savaşından beri görülen en büyük bombardımanlardan biriyle yalnızca çok sayıda sivili öldürmedi, Gazze’yi patlamamış bombalarla dolu bir yer haline de getirdi. Bir ateşkese varılsa bile kısa vadede patlamamış bombalar ve uzun vadede kimyasallar Gazze’de daha çok ölüme yol açacaktır.
Savaş Bittiğinde Karşılaşacağımız Muhtemel Tablo
Bunların üzerine İsrail ordusunun sorumsuz savaşması Gazze’deki tarım alanlarına bile zarar veriyor. The Guardian’ın uydu görüntüleriyle yaptığı araştırma Gazze’de var olan ağaçların yaklaşık yarısının tahrip edildiğini ortaya koyuyor. Normalde bütün bu problemlerin başarıyla çözümü mümkün. Fakat içinde bulunduğumuz durumda Gazze’nin yeniden inşası için hiçbir somut plan yok. Hiçbir hükümet uzun yıllar boyunca milyarlarca doları kimin yöneteceği soru işareti olan bir bölgeye akıtmak istemiyor.
Kaynakça:
Counting the dead in Gaza: difficult but essential https://doi.org/10.1016/S0140-6736(24)01169-3
https://www.france24.com/en/live-news/20240501-more-war-debris-in-gaza-than-ukraine-un
https://news.un.org/en/story/2024/05/1149256
https://www.newarab.com/opinion/killing-fast-and-slow-long-term-health-effects-facing-gaza-0
